Pojęciem profilaktycznej opieki zdrowotnej określa się ogół działań zapobiegających powstawaniu i szerzeniu się niekorzystnych skutków zdrowotnych, które w sposób bezpośredni lub pośredni mają związek z warunkami albo charakterem pracy. Kwestie związane z profilaktyczną opieką zdrowotną powinny być uwzględniane przez pracodawców w odniesieniu do wszystkich osób przystępujących do wykonywania prac w zakładzie pracy lub na terenie działania danego pracodawcy. Zagadnienia te zostały ujęte w nowym rozporządzeniu w sprawie sprawowania przez
służbę medycyny pracy profilaktycznej opieki zdrowotnej nad osobami objętymi opieką na ich wniosek, które weszło w życie 25 czerwca 2010 r. Nowe rozporządzenie określa zakres i tryb wykonywania profilaktycznej opieki zdrowotnej w odniesieniu do:
● osób prowadzących działalność gospodarczą na własny rachunek i osób z nimi współpracujących,
● osób wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, z wyjątkiem osób wykonujących pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą,
● rolników indywidualnych i pracujących z nimi domowników oraz członków spółdzielni produkcji rolnej,
● byłych pracowników oraz osób, które wykonywały pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, a także osób, które pozostawały w stosunku służbowym
– objętych opieką na ich wniosek.
Zgodnie z wymienionym rozporządzeniem objęcie profilaktyczną opieką zdrowotną, sprawowaną przez służbę medycyny pracy, następuje na wniosek osoby zainteresowanej.
Wniosek powinien być złożony w wybranej przez zainteresowaną osobę podstawowej jednostce służby medycyny pracy. Takimi jednostkami są:
- zakłady opieki zdrowotnej tworzone i utrzymywane w celu sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi,
- jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej wydzielone w celu realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi,
- lekarze wykonujący indywidualną praktykę lekarską, indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską lub wykonujący zawód w formie grupowej praktyki lekarskiej.
We wniosku, oprócz elementów pozwalających na pełną identyfikację osoby wnioskodawcy, powinny być określone: